Als leerkracht van groep 3 is het begrip ‘vloeiend lezen’ me niet onbekend. Ook ik dacht precies te weten wat vloeiend lezen inhoudt; namelijk zonder te hakken en te plakken in één keer woorden kunnen lezen.
Maar na het lezen van het boek ‘Verdiepend lezen’ (Mortel & Van de Ballering, 2019) weet ik pas écht wanneer je kunt spreken van vloeiend lezen. Mortel en Van de Ballering beschrijven vloeiend lezen als volgt: ‘Een lezer leest vloeiend als hij snel en accuraat, met expressie én met begrip leest.’
Met snel en correct woorden kunnen lezen kun je dus nog niet spreken van vloeiend lezen. Daar komt meer bij kijken.
Lezen met expressie
Mortel en van Ballering vinden het een misvatting dat leerlingen alléén op basis van hoge scores op DMT en AVI als goede, vaardige begrijpende lezers kunnen worden beschouwd. Daar is meer voor nodig. Een leerling moet ook begrijpen wat hij leest. De expressie in de stem weerspiegelt het leesbegrip.
Daarom is het ook zo belangrijk om als leerkracht kinderen zoveel mogelijk te horen lezen en gericht instructie en expliciete feedback te geven over hoe je ‘mooi’ kunt lezen.
Stel, er staat een vraagteken aan het einde van een zin en een kind laat deze zin niet vragend klinken. Dan vraag je: ‘Zie je dat, aan het einde van de zin? Dat is geen punt, zoals bij de andere zinnen. Weet je nog waarom dat leesteken daar staat?’ Daarna doe je een keer duidelijk voor hoe een vragende zin klinkt en laat je ook het kind nog een keer de zin lezen.
Door kinderen bewust te maken van lezen met expressie, zullen kinderen met veel meer begrip en plezier goed leren lezen.
Halve klassen thuis en op school
Nu de klassen tijdelijk zijn gehalveerd zou ik dan ook aanraden om optimaal gebruik te maken van deze kans om gedurende de dag met elk kind apart te oefenen met het lezen met expressie. Je tijd als leerkracht is juist nu, na een lange periode van thuisonderwijs, zo waardevol. Zet dit dan ook zo betekenisvol mogelijk in. Niet woordrijtjes trainen of gelijk toetsen gaan afnemen, maar luisteren naar hoe de kinderen hardop lezen en gericht oefenen met écht vloeiend leren lezen.
Voor de momenten dat de kinderen nog thuis moeten werken en leren, is het goed om opdrachten mee te geven waarbij de kinderen worden geprikkeld om te oefenen met het vloeiend lezen van een tekst op hun eigen beheersingsniveau. Laat ze een rol voorbereiden bij een toneelleestekst, die ze op het moment dat ze weer op school zijn met een klasgenoot gaan toneellezen. Laat ze de grappigste, meest spannende of mooiste bladzijde uit hun leesboek voorbereiden om aan hun klasgenoten te laten horen. Of laat ze een tekst oefenen met veel verschillende leestekens en laat ze dan aan jou horen hoe goed ze thuis hebben geoefend om dat zo mooi te kunnen voorlezen.
Zoals Mortel en Van de Ballering (2019) concludeerden moeten we af van het idee dat snel en correct lezen hetzelfde betekent als beschikken over een goede leesvaardigheid. En daar lijkt het me nu het perfecte moment voor. Juist nú met plezier en begrip leren lezen, gelukkig weer (deels) op school en écht samen!
APA literatuurverwijzing: Mortel, van de K., Ballering, C (2019) Verdiepend lezen Amersfoort: CPS onderwijsontwikkeling en advies